Η Σημασία της Πρόληψης του Καρκίνου Παχέος Εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί έναν από τους πιο διαδεδομένους καρκίνους παγκοσμίως, με σημαντικό αντίκτυπο τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Οι πολύποδες, οι οποίοι είναι καλοήθεις, αποτελούν το αρχικό στάδιο ανάπτυξης του καρκίνου του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το 2020 καταγράφηκαν περίπου 1,9 εκατομμύρια νέα περιστατικά και 935.000 θάνατοι παγκοσμίως, καθιστώντας τον καρκίνο του παχέος εντέρου τον τρίτο πιο συχνό και τον τέταρτο πιο θανατηφόρο τύπο καρκίνου. Στην Ελλάδα, καταγράφονται περίπου 6.000 νέα περιστατικά ετησίως.
Η εμφάνιση πολυπόδων και καρκίνου του παχέος εντέρου επηρεάζεται από διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται τόσο με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής όσο και με γενετικές και κληρονομικές παραμέτρους. Κύρια συμπτώματα κακοήθειας κατώτερου πεπτικού αποτελούν η αιμορραγία από το ορθό, οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, η αναιμία και η απώλεια βάρους, ωστόσο είναι πιθανό να μην αναγνωρίζονται συμπτώματα στα αρχικά στάδια.
Οι μέθοδοι προληπτικού ελέγχου διακρίνονται σε επεμβατικές και μη επεμβατικές. Η κολονοσκόπηση θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος πρόληψης και διάγνωσης. Πρόκειται για ασφαλή επεμβατική μέθοδο που πραγματοποιείται μετά από κατάλληλη προετοιμασία με τον ασθενή υπό καταστολή, επιτρέποντας τον έλεγχο ολόκληρου του παχέος εντέρου και την ενδοσκοπική αφαίρεση τυχόν πολυπόδων. Σε περίπτωση φυσιολογικής εξέτασης ο επανέλεγχος γίνεται σε 10 χρόνια, ενώ αν υπάρξουν ευρήματα, ο επανέλεγχος γίνεται πιο σύντομα βάση διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες. Η εξέταση κοπράνων για απώλεια αίματος στα κόπρανα (FOBT/FIT) είναι μη επεμβατική, πραγματοποιείται κάθε έτος και αν είναι θετική θα πρέπει να διενεργηθεί κολονοσκόπηση, καθώς η παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα πιθανά να υποδηλώνει παρουσία πολυπόδων ή καρκίνου. Η αξονική κολονοσκόπηση (CT Colonography) είναι μη επεμβατική – απεικονιστική εξέταση που αναδημιουργεί τρισδιάστατη εικόνα του παχέος εντέρου μετά τη λήψη κατάλληλης προετοιμασίας. Σε περίπτωση ανίχνευσης ευρημάτων, απαιτείται κλασική κολονοσκόπηση για επιβεβαίωση και περαιτέρω αντιμετώπιση.
Ο κατάλληλος χρόνος για τον προληπτικό έλεγχο καθορίζεται από την ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό. Σε άτομα χωρίς συμπτώματα και ατομικό ιστορικό αφαίρεσης πολύποδα παχέος εντέρου ή κακοήθειας συνιστάται η έναρξη προληπτικού ελέγχου από την ηλικία των 50 ετών. Ωστόσο, προτείνεται σε νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες η έναρξη της επιτήρησης στην ηλικία των 45 ετών.
O έλεγχος πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα στα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δηλαδή άτομα με: ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου ή πολύποδα σε πρώτου βαθμού συγγενή, ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου ή πολύποδα σε δύο ή περισσότερους συγγενείς δεύτερου βαθμού, διάγνωση ελκώδους κολίτιδας ή νόσου Crohn.Συγκεκριμένα, εάν κάποιος πρώτου βαθμού συγγενής έχει διαγνωστεί με καρκίνο του παχέος εντέρου πριν από τα 60, ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να ξεκινήσει στην ηλικία των 40 ετών ή 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία διάγνωσης του συγγενή (όποιο από τα δύο είναι νωρίτερο). Επιπλέον, σε άτομα με γενετικά σύνδρομα που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου, όπως το σύνδρομο Lynch ή η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση (FAP), ο έλεγχος πρέπει να ξεκινήσει ακόμη νωρίτερα, συχνά στην εφηβική ηλικία.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει επιβίωση άνω του 90% όταν η διάγνωση γίνεται σε αρχικό στάδιο. Επικοινωνούμε με γαστρεντερολογό, ενημερωνόμαστε και προγραμματίζουμε κολονοσκόπηση. Η πρόληψη σώζει ζωές !
